حریم خصوصی، واژه ای که با پیشرفت تکنولوژی تعریف جدیدی پیدا کرده است. واژه ای وسیع که حفظ آن هم دقت و معلومات خاص خود را می خواهد. حفظ حریم خصوصی و یا به تعبیر دیگر امنیت اطلاعات را از جنبه های مختلفی می توان بررسی کرد. اما اشتباه نکرده ایم اگر رمزهای عبور را سربازان خط مقدم مقابله با سارقان اطلاعات و هویت بنامیم. به همین خاطر است که اولین درس به این موضوع اختصاص یافته است. در ادامه به بایدها و نبایدها در انتخاب رمز عبور و نکات مهم در این مورد می پردازیم.
اجزای یک رمز عبور قوی
حتما این اصل ساده اما مهم را می دانید که یک رمزعبور باید به قدر کافی مشکل باشد تا یک برنامه کامپیوتری رمزشکن نتواند آن را به راحتی حدس بزند.
* رمزعبور باید طولانی باشد: رمزعبور هر چه طولانی تر باشد، احتمال اینکه یک برنامه کامپیوتری بتواند آن را حدس بزند کمتر می شود. سعی کنید رمز عبورتان حداقل ده حرف داشته باشد. البته بعضی افراد از رمزهایی شامل چند کلمه که با یا بدون فاصله پشت سر هم آورده می شوند، استفاده می کنند که اغلب به آنها عبارتِ رمز گفته می شود. ما نیز توصیه می کنیم تا آنجایی که برنامه یا سرویس مورد استفاده به شما اجازه می دهد، رمزعبور خود را طولانی انتخاب کنید.
* رمزعبور باید پیچیده باشد: علاوه بر طول، پیچیدگی نیز از کشف رمز توسط نرم افزارهای رمزشکن- که ترکیبی تصادفی از حروف را کنار یکدیگر قرار می دهند- جلوگیری می کند. پس در صورت امکان سعی کنید رمزعبور شما شامل حروف بزرگ انگلیسی، حروف کوچک انگلیسی، اعداد و علامت هایی مثل نقطه و کاما باشد. ضمنا یک رمزعبور می بایست به قدر کافی مشکل باشد تا افراد نتوانند آن را حدس بزنند.
* رمزعبور را باید بتوان به خاطر سپرد: اگر شما نتوانید رمزعبور خود را حفظ کنید و آن را جایی بنویسید، احتمالا آن را دو دستی به کسی که به خانه، کیف پول و یا حتی سطل آشغال دفتر شما دسترسی دارد، تقدیم کرده اید. راه های زیادی برای ایجاد و نگهداری رمزهای عبور طولانی که بتوان آنها را حفظ کرد وجود دارد. اما امکان استفاده از نرم افزارهایی مثل «LastPass» که این کار را برای شما به خوبی انجام می دهند، نیز وجود دارد. البته استفاده از نرم افزارهایی مانند Microsoft Word برای این کار مناسب نیست. رمزعبور این فایل ها توسط نرم افزارهای رایگانی که در اینترنت نیز پیدا می شوند قابل بازیابی است. این مورد آنقدر اهمیت دارد که در یک درس مجزا به آن به طور کامل به آن پرداخته شده است (درس آشنایی با نرم افزارهای مدیریت رمز عبور).
* رمزعبور نباید شخصی باشد: رمزعبور نباید هیچ ارتباطی با شخصیت شما داشته باشد، بنابراین از انتخاب کلمات یا عباراتی که قسمتی از اطلاعات شخصی شما هستند مانند نام، شماره کارت ملی، شماره تلفن ها، اسم فرزندان، روز تولد یا هر چیزی که ممکن است افراد دیگر درباره شما بدانند، پرهیز کنید.
* رمزعبورتان را مخفی نگه دارید: همیشه هنگام وارد کردن رمزعبور به افرادی که ممکن است آن را از روی شانه شما بخوانند توجه کنید. همچنین به جز در موارد کاملا ضروری رمزعبور خود را به هیچ کس نگویید. اگر هم مجبور بودید که آن را به دوست، هم کلاسی یا یکی از اعضای خانواده بگویید، ابتدا آن را به یک رمزعبور موقتی تغییر دهید و به شخص مورد نظر بدهید. پس از اتمام کار، آن را به حالت قبل بازگردانید. البته، اغلب اوقات راه های دیگری مانند ایجاد یک رمز عبور جداگانه در حساب خود وجود دارد که در صورت امکان بهتر است از این روش ها استفاده کنید. یک رمزعبور می بایست به گونه ای انتخاب گردد که اگر کسی آن را دانست، حداقل ضرر را برایتان به همراه داشته باشد.
* رمزهای عبور نباید یکسان باشند: از یک رمز عبور برای بیش از یک حساب استفاده نکنید، زیرا اگر کسی آن را بفهمد به تمام اطلاعات شما دسترسی پیدا خواهد کرد. فرض کنید رمزعبور کامپیوتر و ایمیل شما یکسان است، حال اگر کسی بتواند کامپیوتر شما را «هک» کند یا به طریقی رمز آن را بدست آورد، به ایمیل شما نیز دسترسی خواهد داشت.
* رمزهای عبور را به صورت دوره ای عوض کنید: توصیه می شود رمز عبور خود را به طور منظم حداقل هر ۳ ماه یک بار عوض کنید. زیرا به مرور زمان احتمال اینکه دیگران رمز عبور شما را بفهمند، افزایش می یابد (طبیعی است اگر من رمزعبور خود را ۱۰ سال عوض نکنم به جز خواجه حافظ شیرازی، بقیه آن را خواهند فهمید). همچنین اگر کسی بدون اطلاع شما رمزعبورتان را دزدیده باشد تا زمانی که آن را عوض نکنید، از رمزعبور استفاده می کند.
